‘Een ander gesprek in de boardroom'

Toezicht in 2025
Interview

In 2025 zal er veel meer sprake zijn van holistisch toezicht, voorspelt Lars Kurznack, long term value creation lead bij KPMG. ‘Er is werk aan de winkel voor commissarissen.’

Commissarissen zullen in toenemende mate expliciet de belangen van alle stakeholders moeten gaan meewegen bij strategische keuzes van de onderneming en meer oog moeten hebben voor de kortetermijneffecten van langetermijnontwikkelingen binnen de maatschappij en industrie waarin de onderneming opereert, stelt Lars Kurznack. De recente beloningsdiscussie in de Nederlandse bankensector is hiervan een goed voorbeeld. ‘Het ontbreekt veel commissarissen op dit moment nog aan de juist handvatten om dit systematisch en structureel te doen.' Er is dus werk aan de winkel voor raden van commissarissen. Hij sluit ook niet uit dat commissarissen de raad van bestuur expliciet gaan vragen om niet meer maar juist mínder winst te maken.

U houdt zich bezig met duurzaamheid en lange termijn waardecreatie bij ondernemingen. Ook in relatie tot toezicht. Hoe gaat de trend van duurzaamheid de rol van de toezichthouder veranderen de komende jaren?

‘Stakeholders verwachten meer en meer van commissarissen ten aanzien van de wijze waarop zij toezicht houden op ondernemingen. Deze toenemende eisen zien we vertaald in onder andere de herziene corporate governance codes in Nederland van de afgelopen tijd. Thema’s als duurzaamheid, lange termijn waardecreatie en cultuur worden steeds belangrijker in het toezicht van ondernemingen. Dit betekent dat commissarissen niet alleen moeten kijken naar de financiële prestaties van de onderneming op korte termijn, maar ook naar de toekomstige kasstromen. Hoe gaan bijvoorbeeld de energietransitie en technologische veranderingen een impact hebben op de financiële prestaties van de onderneming op langere termijn? Hebben we een stevige strategie die hier een antwoord op geeft en welke impact heeft deze strategie op onze belangrijkste stakeholders? Dit zijn de vragen die steeds relevanter zullen worden voor toezichthouders. Deels doen ze dat al wel, maar nog niet systematisch en gestructureerd, op basis van bijvoorbeeld de juiste informatie.’

Geeft u eens een voorbeeld van dat andere gesprek?

‘In een aantal sectoren gaat het niet alleen maar meer om het sturen op aandeelhouderswaarde. In die sectoren is bijvoorbeeld de focus op klantwaarde en medewerkerswaarde veel belangrijker aan het worden voor het langetermijnsucces van de onderneming. Voorbeelden zijn de bankensector en energiesector. Commissarissen zullen in deze sectoren dus veel meer de vraag moeten stellen: welke waarde creëer ik voor wie, en is dat in lijn met de strategie van de onderneming? En welke impact heeft een strategische keuze voor de waardecreatie voor elk van deze stakeholdergroepen? Voor commissarissen in de financiële sector is het veel belangrijker aan het worden om zichzelf af te vragen wat de impact van een bepaalde bedrijfsbeslissing op de maatschappij is: heeft het een positieve/negatieve impact op de maatschappij? Is het besluit in lijn met de op dat moment geldende overtuigingen in de samenleving? Dat gesprek zal er meer en meer moeten komen. Ik noem dat holistisch toezicht. De recente beloningsdiscussie in de Nederlandse bankensector heeft laten zien hoe belangrijk dit aan het worden is.’

Dat vereist andere bagage van commissarissen en toezichthouders. Duurzaamheid en lange termijn waardecreatie is een lastig vast te pakken veelkoppig monster. Hoe doe je dat?

‘Hier is niet een eenduidig antwoord op te geven. Wel zien we in de praktijk dat een aantal elementen van belang zijn. Ten eerste is het van belang dat commissarissen in hun toezicht goed oog hebben voor de balans tussen korte en lange termijn prestaties van de onderneming. Zo kan een commissaris de raad van bestuur uitdagen of ze een goed inzicht hebben in de korte termijn impact van risico’s en kansen die zich op de langere termijn pas kunnen manifesteren. Een ander belangrijk element is dat een toezichthouder goed voor ogen houdt hoe de onderneming waarde creëert en voor welke stakeholders met name. Kortom, meer vanuit een waardecreatie-perspectief naar een onderneming kijken. Ook is het van belang dat commissarissen oog hebben voor de corporate reporting: is de onderneming in verslaglegging transparant over de lange termijn strategie en value drivers van de onderneming? Wordt er naast financiële informatie ook gerapporteerd over niet-financiële informatie die een goede indicator is voor de lange termijn houdbaarheid van de cashflows van de onderneming? Ten slotte is het cruciaal dat commissarissen ervoor zorgen dat ze de juiste informatie hebben inzake duurzaamheidprestaties en lange termijn waardecreatie van de ondernemingen waar ze toezicht op houden. En met name op dit vlak is nog veel werk te verrichten. Er is nog te weinig structureel en systematisch aangeboden informatie die houvast biedt. De kwaliteit van informatie op het gebied van duurzaamheid en langetermijnstrategie in de breedte, moet omhoog. Dat is nog niet op hetzelfde kwaliteitsniveau als financiële informatie. Er zal een bepaalde “assurance” nodig zijn om zeker te zijn dat niet-financiële data, zoals duurzaamheidsinformatie, correct is. Daar ligt nog een grote uitdaging. We moeten een tandje dieper, bijvoorbeeld ten aanzien van de kwantificeerbaarheid van niet-financiële informatie. KPMG heeft bijvoorbeeld een true value methode ontwikkeld, waarin de maatschappelijke impact van een onderneming te wantificeren en monetariseren is. Bij dit alles hoort ook de vraag: is het te rechtvaardigen als commissarissen vragen om minder winst, als dat voor de maatschappij beter is.’

Wat zijn de drivers voor de lange termijn die belangrijk zijn voor toezichthouders om rekening mee te houden?

‘Ten eerste: de invenstment requirements van investeerders (verzekeraars, pensioenfondsen, assetmanagers) zullen anders worden. Er zal om meer informatie gevraagd gaan worden die iets zegt over de lange termijn. Het draait niet langer om louter financiële informatie. Ook het risico- en opportunity-landschap verandert voor ondernemingen. Wat zijn de gevolgen van een energietransitie bijvoorbeeld? Wat zijn de gevolgen van de technologische veranderingen? Wat betekent het optreden van Trump voor de wereld? De aard van risico’s verandert. Ten derde zie je de governancecodes in heel veel landen nu veranderen. In Nederland bijvoorbeeld, is er in de herziene code veel aandacht voor cultuur en lange termijn waardecreatie. Ten slotte, en dat is misschien nog wel het belangrijkste, worden immateriële activa steeds belangrijker voor de concurrentiepositie en het succes van een onderneming. En dan hebben we het over zaken als kwaliteit van klantrelaties, brand value, R&D, human capital, stakeholderrelaties, unieke bedrijfsprocessen, et cetera. Dat zijn allemaal assets die je niet op de korte termijn kunt managen. Dat vereist uiteindelijk ook een andere approach van toezichthouders. Toezicht in 2025 zal veel meer holistisch toezicht moeten zijn.’

Kijk hier voor direct contact met Lars Kurznack.